Kryminalistyka to jedna z najciekawszych i jednocześnie najbardziej tajemniczych dyscyplin naukowych. Specjaliści w tej dziedzinie nieustannie spierają się zarówno o definicję kryminalistyki, jak i o przedmioty jej zainteresowania. Zgodni pozostają natomiast co do jednego – kryminalistyka pełni bardzo ważną rolę w przygotowywaniu i przeprowadzaniu procesu karnego.
Dwie różne definicje kryminalistyki
Według prof. Tadeusza Hanauska – prawnika, wybitnego wykładowcy i wychowawcy wielu pokoleń polskich kryminalistów – kryminologia jest nauką traktującą o taktycznych zasadach, sposobach, technicznych środkach i metodach rozpoznawania oraz wykrywania przestępstw wraz z ich sprawcami. Mówiąc wprost, kryminalistyka udowadnia związek (lub jego brak) pomiędzy osobami i zdarzeniami. Zgodnie z definicją profesora Hanauska, kryminalistyka obejmuje cztery podstawowe działy: • taktykę, • technikę, • strategię, • metodykę. Z kolei inny znawca kryminalistyki, Jan Widacki – autor kilkunastu książek i kilkuset artykułów naukowych, mocno sprzeciwia się określaniu granic kryminalistyki. Dla niego jest to nauka stosowana, empiryczna, a przede wszystkim kompleksowa, czyli przyswajająca osiągnięcia innych dyscyplin do własnych celów. Według Widackiego, kryminalistyka posiada uporządkowany system twierdzeń, sposobów i metod działania. Jej celem jest m. in.: • opracowywanie metod ujawniania przestępstw, • wykrywanie ich sprawców, • gromadzenie dowodów przeciwko nim, • zapobieganie dalszemu popełnianiu czynów zabronionych.Kryminalistyka a proces karny
Chociaż kryminalistyka w dążeniu do swoich celów czerpie z osiągnieć takich nauk, jak: medycyna, biologia, fizyka, chemia, matematyka, statystyka czy cybernetyka, dyscyplinami o najwyższym stopniu pokrewieństwa są dla niej kryminologia oraz prawo karne – zarówno procesowe, jak i materialne. Pokrewieństwo to uwidacznia się chociażby w wybranych czynnościach wykonywanych w toku postępowania karnego, a więc: • w czynnościach procesowych niekryminalistycznych, • w czynnościach procesowych kryminalistycznych. Czynności procesowe niekryminalistyczne wynikają z regulacji karno-procesowej i stanowią zwykle część postępowania przygotowawczego. Do czynności tych zaliczyć należy m. in. sporządzanie i wnoszenie aktu oskarżenia, postanowienie o przedstawieniu zarzutów, o wszczęciu postępowania karnego czy też postanowienie o tymczasowym aresztowaniu. Do czynności procesowo-kryminalistycznych zaliczamy działania wykonywane przez podmioty procesowe, funkcjonujące na podstawie kodeksu postępowania karnego, jednak posługujące się metodami typowymi dla kryminalistyki. Czynnościami tymi będą np.: przesłuchania świadków, oględziny, przeszukanie, powołanie biegłego lub zlecenie mu przeprowadzenia stosownych ekspertyz.Temat wart omówienia
Znaczenie kryminalistyki w procesie karnym to temat rzeka. Ostatnia nowelizacja prawa karnego, szczególnie istotna w aspekcie nowego ujęcia dowodu w procedurze karnej, sprawiła, że przedstawiciele różnych dziedzin nauki stanęli przed koniecznością ponownego przyjrzenia się m. in. wpływowi taktyki i techniki kryminalistycznej na przebieg i skuteczność procesu karnego. Doskonałą do tego okazję stanowiła konferencja pt. „Kryminalistyka w służbie procesu karnego”, która odbyła się 1 kwietnia 2016 roku w siedzibie Wyższej Szkoły Prawa im. Heleny Chodkowskiej we Wrocławiu przy ul. Św. Jadwigi 12. Zgodnie z informacjami zawartymi w programie wydarzenia, najważniejszymi tematami omawianymi przez jego uczestników były: badania aspektów możliwości i zakresu wykorzystania w procesie osobowych źródeł dowodowych, wskazanie taktycznych aspektów przeszukania czy też oględzin miejsca, osoby lub rzeczy, a także analiza wpływu i możliwości wykorzystania w procesie rozmaitych technik kryminalistycznych w rodzaju daktyloskopii, mechanoskopii, osmologii, traseologii, grafologii, fonoskopii oraz badanie śladów biologicznych. Osobom zainteresowanym powyższą tematyką, które nie mogły jednak wziąć udziału w tym wydarzeniu, pozostaje liczyć na pozytywną decyzję organizatorów w sprawie publikacji pokonferencyjnej zawierającej najlepsze i najciekawsze referaty.
